Czynniki szkodliwe w środowisku pracy - wartości dopuszczalne 2022
pod redakcją dr Małgorzaty Pośniak i dr Jolanty Skowroń
Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy
Warszawa 1998, 1999, 2001, 2003, 2005, 2007, 2010, 2012, 2014, 2016, 2018, 2020, 2022
Wydanie XIII zmienione
Opracowano i wydano w ramach V etapu programu wieloletniego "Poprawa bezpieczeństwa i warunków pracy, finansowanego w 2022 roku w zakresie zadań służb państwowych przez Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej.
Przedmowa (11)
1. Wstęp (13)
SUBSTANCJE CHEMICZNE (23)
2. Wprowadzenie do wykazu wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń substancji chemicznych w środowisku pracy (25)
2.1. Podstawowe definicje (27)
Substancje chemiczne - pierwiastki chemiczne i ich związki w takim stanie, w jakim występują w przyrodzie lub są uzyskiwane w procesie produkcyjnym, z wszelkimi dodatkami wymaganymi do zachowania ich trwałości oraz wszelkimi zanieczyszczeniami powstałymi w wyniku zastosowanego procesu, wyłączając rozpuszczalniki, które można oddzielić bez wpływu na stabilność i skład substancji.
Mieszanina chemiczna - mieszanina lub roztwór składający się z dwóch lub większej liczby substancji.
Czynnik chemiczny - każdy pierwiastek lub związek chemiczny, w postaci własnej lub mieszaninie, w stanie, w jakim występuje w przyrodzie, a także w stanie, w jakim jest wytwarzany, stosowany lub uwalniany w środowisku pracy, w tym podczas usuwania odpadów, w trakcie każdej pracy, niezależnie od tego, czy jrst lub nie jest wytwarzany celowo albo jest lub nie jest wprowadzany do obrotu.
Czynnik chemiczny stwarzający zagrożenie...
Najwyższe dopuszczalne stężenie (NDS)...
...
2.2. Zasady oceny narażenia zawodowego (29)
Proces oceny narażenia zawodowego związanego z występowaniem substancji chemicznych jest procesem wieloetapowym. Każdy z etapów powinien być przeprowadzany bardzo starannie, z dużą odpowiedzialnością, przez odpowiednich specjalistów zajmujących się analizą chemicznych zanieczyszczeń powietrza oraz zarządzaniem bezpieczeństwem i higieną pracy.
2.2.1. Opis stanowiska pracy (29)
2.2.2. Identyfikacja (30))
2.2.3. Oznaczanie substancji chemicznych w powietrzu na stanowiskach pracy (30)
2.2.4. Pobieranie próbek powietrza (32)
2.2.5. Interpretacja wyników (35)
2.2.6. Działania korygujące (37)
2.3. Zasady oznakowania substancji (37)
Piśmiennictwo (43)
3. Wykaz wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń wraz z przyjętym przez Komisję oznakowaniem rodzaju działania i metodami oznaczania stężeń w powietrzu na stanowiskach pracy (45)
4. Dopuszczalne stężenia szkodliwych substancji chemicznych w materiale biologicznym (DSB) (119)
4.1. Monitoring biologiczny narażenia na czynniki szkodliwe dla zdrowia (121)
4.2. Materiał biologiczny (122)
4.3. Monitoring wczesnych skutków działania (124)
4.4. Wartości DSB (124)
Piśmiennictwo (126)
Załącznik (128)
CZYNNIKI PYŁOWE (141)
5. Czynniki pyłowe (143)
5.1. Podstawowe definicje (145)
5.2. Wymiary cząstek (146)
5.3. Ocena narażenia zawodowego na czynniki pyłowe (147)
Piśmiennictwo (153)
Załącznik (154)
CZYNNIKI BIOLOGICZNE (161)
6. Szkodliwe czynniki biologiczne (163)
Piśmiennictwo (172)
CZYNNIKI FIZYCZNE (175)
7. Wprowadzenie (177)
8. Hałas, hałas infradźwiękowy i hałas ultradźwiękowy (183)
8.1. Hałas (185)
8.1.1. Wartości dopuszczalne (187)
8.1.2. Metody pomiaru (190)
8.1.3. Ocena narażenia i ryzyka zawodowego (191)
8.1.4. Profilaktyka (192)
8.2. Hałas infradźwiękowy (194)
8.2.1. Metody pomiaru i kryteria oceny hałasu infradźwiękowego jako czynnika uciążliwego (195)
8.2.2. Ocena narażenia i ryzyka zawodowego (196)
8.2.3. Profilaktyka (197)
8.3. Hałas ultradźwiękowy (197)
8.3.1. Wartości dopuszczalne (198)
8.3.2. Metody pomiaru (199)
8.3.3. Ocena narażenia (200)
8.3.4. Profilaktyka (200)
Piśmiennictwo (201)
Załącznik (203)
9. Drgania mechaniczne (205)
9.1. Wprowadzenie (207)
9.2. Ocena narażenia pracowników (209)
9.3. Wartości dopuszczalne (212)
9.4. Ocena ryzyka zawodowego (213)
9.5. Możliwości ograniczania ryzyka zawodowego związanego z ekspozycją na drgania mechaniczne (215)
Piśmiennictwo (216)
10. Pole elektromagnetyczne (219)
10.1. Zagrożenia elektromagnetyczne w środowisku pracy (221)
10.2. Źródła pola elektromagnetycznego (224)
10.3. Ekspozycja lub narażenie ogółu pracujących (225)
10.4. Ochrona kobiet w ciąży i młodocianych (230)
10.5. Ochrona użytkowników implantów medycznych i urządzeń nasobnych (231)
10.6. Pomiary pola elektromagnetycznego (231)
10.7. Ocena ryzyka zawodowego związanego z narażeniem na pole elektromagnetyczne (232)
10.8. Środki ochronne (234)
Piśmiennictwo (238)
Załącznik 1 (241)
Załącznik 2 (243)
11. Nielaserowe promieniowanie optyczne (247)
11.1. Wprowadzenie (249)
11.2. Promieniowanie nadfioletowe (249)
11.2.1. Charakterystyka czynnika (249)
11.2.2. Działanie nadfioletu na organizm człowieka (250)
11.2.3. Źródła nielaserowego promieniowania nadfioletowego (250)
11.2.4. Rozkład widmowy skuteczności biologicznej promieniowania nadfioletowego (250)
11.2.5. Wartości maksymalnych dopuszczalnych ekspozycji (MDE) (251)
11.2.6. Dopuszczalne narażenie młodocianych i kobiet w ciąży (251)
11.2.7. Metody pomiaru (251)
11.2.8. Częstotliwość wykonywania pomiarów (251)
11.3. Promieniowanie widzialne (252)
11.3.1. Charakterystyka czynnika (252)
11.3.2. Działanie promieniowania widzialnego na organizm człowieka (252)
11.3.3. Źródła nielaserowego promieniowania widzialnego (253)
11.3.4. Rozkłady widmowe skuteczności biologicznej promieniowania widzialnego (253)
11.3.5. Wartości maksymalnych dopuszczalnych ekspozycji (MDE) (254)
11.3.6. Metody pomiaru (255)
11.3.7. Częstotliwość wykonywania pomiarów (255)
11.4. Promieniowanie podczerwone (256)
11.4.1. Charakterystyka czynnika (256)
11.4.2. Działanie podczerwieni na organizm człowieka (256)
11.4.3. Źródła nielaserowego promieniowania podczerwonego (256)
11.4.4. Wartości maksymalnych dopuszczalnych ekspozycji (MDE) (257)
11.4.5. Dopuszczalne narażenie młodocianych (258)
11.4.6. Metody pomiaru (258)
11.4.7. Częstotliwość wykonywania pomiarów (258)
11.5. Dodatkowe czynniki uwzględniane przy badaniach narażenia na promieniowanie optyczne (259)
11.6. Podstawowe sposoby ochrony człowieka przed nielaserowym promieniowaniem optycznym w środowisku pracy (259)
Piśmiennictwo (260)
12. Promieniowanie laserowe (261)
12.1. Zagrożenia powodowane przez promieniowanie laserowe (263)
12.2. Maksymalne dopuszczalne ekspozycje (264)
12.3. Inne zagrożenia (266)
12.4. Podział laserów i urządzeń laserowych na klasy pod względem zagrożeń (267)
12.5. Działania i środki zapewniające bezpieczną pracę z laserami (268)
12.5.1. Wymagania techniczne (269)
12.5.2. Wymagania informacyjne dla producenta (271)
12.5.3. Wymagania organizacyjne dla użytkownika (273)
12.6. Wymagania bezpieczeństwa podczas pokazów i widowisk z laserami (274)
12.7. Bezpieczeństwo pracy ze światłowodowymi systemami telekomunikacyjnymi (274)
12.8. Bezpieczeństwo pracy z systemami komunikacji optycznej w przestrzeni swobodnej (277)
Piśmiennictwo (279)
Załącznik (280)
13. Promieniowanie jonizujące (295)
13.1. Wprowadzenie (297)
13.2. Biologiczne działanie promieniowania jonizującego (298)
13.3. Ochrona radiologiczna (299)
13.4. Dawki graniczne (301)
13.5. Sytuacje wyjątkowe (305)
13.6. Nadzór medyczny (311)
Piśmiennictwo (312)
14. Środowisko termiczne (315)
14.1. Wprowadzenie (317)
14.2. Mikroklimat gorący (317)
14.2.1. Pomiar parametrów środowiska (318)
14.2.2. Mierzenie parametrów pochodnych (319)
14.2.3. Mierzenie temperatury powietrza (320)
14.2.4. Ocena tempa metabolizmu (320)
14.2.5. Zmienność w czasie i przestrzeni (321)
14.2.6. Aklimatyzacja (322)
14.2.7. Uzupełnianie wody i soli (323)
14.2.8. Ochrona młodocianych oraz kobiet w ciąży i kobiet karmiących dziecko piersią (323)
14.3. Mikroklimat zimny (324)
13.3.1. Wskaźnik IREQ (324)
14.3.2. Wskaźnik tWC (325)
14.3.3. Nadzór nad warunkami pracy (326)
14.3.4. Ochrona młodocianych oraz kobiet w ciąży i kobiet karmiących dziecko piersią (327)
Piśmiennictwo (328)
MIĘDZYNARODOWA KOMISJA DS. NAJWYŻSZYCH DOPUSZCZALNYCH STĘŻEŃ I NATĘŻEŃ CZYNNIKÓW SZKODLIWYCH DLA ZDROWIA W ŚRODOWISKU PRACY (329)
15. Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 grudnia 2008 r. w sprawie powołania Międzynarodowej Komisji do spraw Najwyższych Dopuszczalnych Stężeń i Natężeń Czynników Szkodliwych dla Zdrowia w Środowisku Pracy (331)
16. Skład osobowy zespołów ekspertów powołanych przez Przewodniczącego Międzyresortowej Komisji do spraw Najwyższych Dopuszczalnych Stężeń i Natężeń Czynników Szkodliwych dla Zdrowia w Środowisku Pracy (337)
16.1. Zespół Ekspertów ds. Czynników Chemicznych i Pyłowych (339)
16.2. Zespół Ekspertów ds. Czynników Fizycznych (340)
16.3. Zespół Ekspertów ds. Czynników Biologicznych (342)
17. Propozycje nowych wartości NDS i NDN (343)
17.1. Wykaz czynników chemicznych, których wartości normatywne zostały przyjęte przez Komisję wnioskującą do ministra właściwego do spraw pracy o ich wprowadzenie do rozporządzenia dotyczącego wartości NDS i NDN (stan na dzień 30.02.2022 r.) (345)
17.2. Wykaz substancji chemicznych, dla których Zespół Ekspertów ds. Czynników Chemicznych i Pyłowych opracował dokumentacje w 2022 r. (349)
17.3. Normatywy higieniczne ustalane w Unii Europejskiej (350)
Piśmiennictwo (375)
18. CAS (Chemical Abstracts Service Registry Number) (377)
